به گفته دکتر ماکان آریا پارسا اهمیت شخصیت شناسی به این موضوع مهم بر می گردد که اساساً، شخصیت ترکیبی از جنبه های مختلف است که مجموعاً هویت منحصر به فرد ما را می سازد. شخصیت ما است که بر انتخاب های ما تأثیر می گذارد و فردیت ما را تعریف می کند. در حوزه شخصیت شناسی، نکته مهم، توجه به ویژگی های شخصیتی افراد است. ویژگی های شخصیتی ویژگی های پایداری هستند که افکار، عواطف و رفتارهای فرد را شکل می دهند. آن ها یک جنبه اساسی از روانشناسی شخصیت انسان هستند و نقش مهمی در نحوه تعامل ما با دیگران و حرکت در جهان اطرافمان دارند.
در این مقاله به بررسی معنای شخصیت و ویژگی های شخصیتی، اهمیت شخصیت شناسی و تأثیر شخصیت بر جنبه های مختلف زندگی می پردازیم.
اهمیت شخصیت شناسی؛ شخصیت چیست؟
باتوجه به صحبت های دکتر ماکان آریا پارسا شخصیت یکی از جذاب ترین و پیچیده ترین زمینه های مطالعه در روانشناسی است. به مجموعه ای از الگوهای منحصر به فرد و نسبتاً پایدار فکر، عواطف و رفتار اشاره دارد که فرد و روش متمایز او را برای تجربه و تعامل با جهان تعریف می کند. تصور می شود که ویژگی های شخصیتی ریشه در عوامل ژنتیکی و محیطی دارند و در طول عمر فرد ایجاد می شوند و تکامل می یابند. شخصیت مفهومی پویا و انعطاف پذیر است که می تواند در طول زمان به دلیل تأثیر عوامل بیرونی مختلف مانند تربیت فرهنگی، تحصیلات یا تجربیات زندگی تغییر نماید. همانطور که ما بالغ می شویم و شرایط ما تغییر می یابد، شخصیت ما نیز تغییر می کند.
ویژگی های شخصیتی چگونه شکل می گیرد؟
از نظر دکتر ماکان آریا پارسا رشد شخصیت تحت تأثیر ترکیبی از ژنتیک و تربیت است و بسیاری از تحقیقات در رابطه با اهمیت شخصیت شناسی حول بررسی چگونگی رشد این ویژگی ها می چرخد. تحقیقات نشان می دهد که ژنتیک و عوامل بیولوژیکی احتمالاً زمینه ساز خلق و خو و استعدادهای ما هستند. عوامل محیطی مانند تربیت، زمینه فرهنگی و تجربیات زندگی نیز نقش مهمی در چگونگی رشد شخصیت دارند. این تعامل بین ویژگی های موروثی و تجربیات محیطی برای درک روان شناسی شخصیت و رشد شخصیت، مهم است و ماهیت پویا و چند وجهی شخصیت انسان را نشان می دهد.
از دیدگاه دکتر ماکان آریا پارسا در حوزه اهمیت شخصیت شناسی ذکر این نکته جالب است که درست مانند اثر انگشت، هر فردی شخصیت منحصر به فردی دارد، حتی کسانی که تربیت مشابهی داشته اند. اگرچه هر فردی شخصیت متمایز دارد، اما برخی از مشترکات وجود دارد که در برخی افراد مشابه است و روانشناسان از آن ها به عنوان تیپ های شخصیتی یاد می کنند.
مشخصات ویژگی های شخصیتی
ویژگی های شخصیتی از مشخصات خاصی برخوردارند که در ادامه به آن ها پرداخته ایم.
ثبات و پایداری
بر باور دکتر ماکان آریا پارسا پایدار بودن در طول زمان از مشخصات ویژگی های شخصیتی می باشد. به این معنی که تمایل دارند در طول زندگی فرد ثابت باقی بمانند. به عنوان مثال، اگر فردی برون گرا و اجتماعی باشد، احتمالاً این ویژگی ها را به طور مداوم در موقعیت های مختلف و در طول سال های طولانی نشان می دهد.
تفاوت های فردی
وقتی در زمینه اهمیت شخصیت شناسی دقیق تر می شویم می بینیم که ویژگی های شخصیتی از فردی به فرد دیگر متفاوت است. در حالی که برخی افراد از شخصیتی برون گرا برخوردارند، برخی دیگر ممکن است درون گرا باشند. برخی ممکن است ویژگی های وظیفه شناسی و منظم بودن در آن ها پر رنگ باشد. در حالی که برخی دیگر ممکن است آرام تر و خودجوش باشند. این تفاوت ها در ویژگی ها به منحصر به فرد بودن هر فرد کمک می کند.
تأثیر بر رفتار
ویژگی های شخصیتی بر نحوه درک و تعامل افراد با دنیای اطراف خود تأثیر می گذارند. به عنوان مثال، فردی که سطح رضایت بالایی دارد ممکن است تمایل بیشتری به همکاری و دلسوز بودن در روابط خود داشته باشد. در حالی که فردی با سطح بالایی از روان رنجوری ممکن است بیشتر مستعد اضطراب و واکنش عاطفی گردد.
انعطاف پذیری
در حالی که گفته می شود ویژگی های شخصیتی در گذر زمان مولفه های نسبتاً پایداری هستند، اما این موضوع به این معنا نیست که غیر قابل تغییر باشند. افراد می توانند رفتار خود را با موقعیت ها و شرایط مختلف تطبیق دهند. برای مثال، یک فرد درون گرا ممکن است در موقعیت های اجتماعی خاص یا موقعیت های حرفه ای، برون گرا و اجتماعی تر شود.
ژنتیک و محیط
شخصیت با ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی شکل می گیرد. برخی از صفات ممکن است دارای یک مؤلفه ژنتیکی قوی باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به دلیل تجربیات زندگی، تربیت و فرهنگ ایجاد شوند.
چرا روانشناسی شخصیت مهم است؟
روان شناسان با استفاده از کاربرد روانشناسی شخصیت در یافتن ویژگی های شخصیتی، توانسته اند عوامل مختلفی که ممکن است بر شخصیت تأثیر بگذارند و به آن کمک کنند را مطالعه نمایند. در مفهوم علمی، این مطالعه به عنوان روانشناسی شخصیت نامیده می شود.
کاربرد روانشناسی شخصیت که یک زمینه مهم تحقیق و کاوش می باشد، این است که به ارائه اطلاعات مهمی در مورد چگونگی رشد ما در طول زندگی کمک می کند. برخی از صفات در بعضی افراد برجسته تر از سایرین است و منجر به سوء تفاهم و بروز برخی مسائل و مشکلات می شود.
اهمیت شخصیت شناسی در این است که این علم عوامل زیربنایی که هویت ما را شکل می دهند را شناسایی می کند و راهبردهایی برای مدیریت آن ها ارائه می دهد. شناخت دقیق تر شخصیت و الگوهای رفتاری ما می تواند به پیش بینی نتایج بسیاری از برنامه های زندگی از پیشرفت تحصیلی و عملکرد شغلی گرفته تا رضایت از زندگی و عادات غذایی کمک کند.
این مطلب ادامه دارد…
